De Helende Rol van de Getuige

Dit is iets wat ik ongelooflijk moeilijk vind: bij iemand zijn die het zwaar heeft, zonder iets te kunnen doen. Het maakt me machteloos. De ander lijdt, ik wil helpen. En tegelijk voel ik me nutteloos, alsof ik in de weg loop. Toch heb ik gemerkt dat juist dit, er gewoon zijn, vaak de meest helende vorm van steun is die je kunt bieden. In mijn model noem ik dit de rol van de Getuige.

In periodes waarin ik het zwaar had, heb ik dit zelf aan den lijve ervaren: hoe fijn het is als iemand gewoon bij je blijft, zonder je te willen redden of fixen. Een stabiel anker. Sindsdien kijk ik anders naar wat ‘steun’ eigenlijk betekent.

De Drang om te Fixen

Waarom voelt het zo onrustig om niets te kunnen oplossen? Ik denk dat dit komt omdat we liever wegblijven van onze eigen machteloosheid. Die drang om te handelen komt vaak voort uit een behoefte om onze eigen spanning te reguleren, niet die van de ander.

Toch kan dat goedbedoelde fixen voor degene die lijdt juist extra zwaar voelen:

• Mensen die in een zorghouding schieten, alsof je opeens niet meer capabel bent.
  
• De stroom aan ongevraagde adviezen, waardoor je je nog kleiner of ‘verkeerd’ voelt.
  
• Of vrienden die ongemakkelijk worden en zich terugtrekken omdat ze de zwaarte niet kunnen dragen.
  

Al deze reacties leggen onbedoeld een extra last op iemands schouders. Alsof er wordt gezegd: “Schiet op met beter worden, want ik kan dit niet verdragen.”

Het Geschenk van de Getuige

Wat ik in die tijd nodig had, was niet een redder. Ik verlangde naar een stabiel anker: iemand die bleef, die gewoon was wie hij of zij altijd was. Iemand die niet probeerde te sturen, maar durfde te blijven bij wat er wás.

Dat is de pure rol van de Getuige: aanwezig zijn zonder op te lossen.

In mijn model van Projectieve Empathie is dit de vijfde fase. Die fase begint wanneer je zó ver bent in je eigen proces, dat je ook het proces van een ander kunt verdragen zonder het te willen veranderen. Getuigenis wordt dan een vorm van volwassen empathie: niet gebaseerd op medelijden of controle, maar op doorleefde erkenning van wat het is om mens te zijn.

Wat de Getuige Doet

De kracht van de Getuige schuilt niet in woorden of daden, maar in hun zijnskwaliteit.

De Getuige:

• Verdraagt zonder te fixen: Ze kan je emoties en gedrag dragen zonder ze te willen temmen.
  
• Valideren: Ze laat je voelen dat jouw proces oké is, dat jíj oké bent. Haar rust wordt de ruimte waarin je durft te voelen wat gevoeld moet worden.
  
• Realistisch blijven: Ze blijft vriendelijk en nabij, zonder de regie over te nemen. Ze vertrouwt erop dat jij, ook in je kwetsbaarheid, je eigen kracht kunt hervinden.
  

De Bevrijding: Er Hoeft Niets

Sinds ik dit besef, voel ik een diepe rust. Ik hoef niet meer te weten wat ik moet zeggen. Ik hoef niemand te redden. Soms zeg ik gewoon: “Ik zie dat het zwaar voor je is.” En dan blijf ik. Niet omdat ik weet wat ik moet doen, maar omdat ik weet dat aanwezig zijn genoeg is.

Er zit iets ontroerends in dat eenvoudige ‘blijven’. Het moment waarop je beseft dat liefde niet in woorden schuilt, maar in nabijheid. Dat je niet de pijn hoeft weg te nemen om toch verlichting te brengen.

Als iemand bij mij blijft zonder iets te willen veranderen, voel ik me gezien op een manier die dieper gaat dan troost. En als ik dat bij een ander kan, is het alsof iets in mijzelf meedoet in dat helingsproces.

Misschien is dat wel de essentie van mens-zijn: dat we elkaar niet hoeven dragen of repareren, maar alleen hoeven getuigen van elkaars bestaan.

Dat eenvoudige, stille ‘zijn’ – dat is de plek waar heling begint.